བསྒྱུར་རྩོམ།

དབྱིན་སྐད་ཀྱི་(mosquito)དུག་སྦྲང་ཟེར་བ་འདིའི་ཚིག་གི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་སི་པན་སྐད་ཡིན་པ་དང་། དེའི་དོན་ནི། སྦྲང་བུ་ཆུང་ཆུང་ཟེར་བ་རེད། བོད་པས་དུག་སྦྲང་ཞེས་བཏགས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནི་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་མིང་ཞིག་རེད་བསམས་བྱུང་། འཛམ་གླིང་སྟེང་གི་སྲོག་ཆགས་དང་འབུ་སྲིན་གང་གིས་མི་ལ་གནོད་པ་དང་འཇིགས་སྣང་ཆེ་ཤོས་སྤྲོད་ཀྱི་ཡོད་དམ་ཟེར་ན། ས་སྒང་འདིའི་སྟེང་གི་འབུ་དང་སྲོག་ཆགས་ཀྱི་ནང་ནས་མི་ལ་གནོད་པའམ་འཇིགས་སྣང་ཆེ་ཤོས་དེ་དུག་སྦྲང་གིས་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། དེ་ལས་མང་་་

ཨ་གུ་མོ་ཧན་ནི་སྦྲག་ཁང་གི་ལས་བྱེད་རེད། ལོ་མང་རིང་ཁོས་མཱ་དྷོ་པུར་གཡས་གཡོན་གྱི་གྲོང་གསེབ་ལ་ཡིག་སྐྱེལ་བའི་ལས་ཀ་བྱེད་ཀྱིན་ཡོད། ཉིན་ཞིག་ཁོ་ལ་ཡི་གེ་ཞིག་རག་པར་ཁ་བྱང་ནི་མཱ་དྷོ་པུར་གྱི་ཉེ་འགྲམ་རང་ལ་རེད། འོན་ཀྱང་ཁོས་དེ་སྔར་ཁ་བྱང་དེ་ལ་ཡི་གེ་གཅིག་ཀྱང་སྐྱེལ་མྱོང་མེད། དེ་ལས་མང་་་

ངས་རྒྱུན་དུ་རང་གི་བུ་ཕྲུག་དག་གི་བླ་རྡོ་རྣམས་སྐེ་ལ་འདོགས་ཀྱི་ཡོད། ཞོགས་པ་ཞིག་ལ། ང་ལས་ཀར་རྗེས་ལུས་ཐེབས་པའི་སྐབས་ཤིག་ལ། ངའི་གསེར་གྱི་སྐེ་རྒྱན་ལས་བུ་ཆུང་ལཱ་རེ་ཡི་བླ་རྡོ་ས་ལ་ལྷུངས་སོང་། ངས་སྨྱོ་འཚབ་འཚུབ་ཀྱིས་དེ་གང་སར་བཙལ་ཏེ། “ངས་དེ་རིང་རང་གི་བུ་ཆུང་ལག་ནས་ཤོར་སོང་། ཡིན་ནའང་། ངས་ཁོ་ཕྱིར་རྙེད་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ཡིན” ཞེས་རང་གིས་རང་ལ་ཤབ་ཤུབ་ཀྱིས་སྨྲས་པ་ཡིན།

དེ་ལས་མང་་་

བོད་སྐད། ༼ཏཱ་ཇི་མཱ་ཧཱ་ལཱ༽དབྱིན་སྐད།（Taj Mahal）རྒྱ་སྐད། < 泰姬陵 > ནི་རྒྱ་གར་གྱི་སྐད་གྲགས་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་གནའ་ཤུལ་གྲས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། འཛམ་གླིང་གི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྟེ་འཛམ་གླིང་གི་བྱས་རྗེས་ངོ་མཚར་ཅན་བདུན་གྱི་གྲས་སུ་བདམས་ཡོད། དེ་ནི་གོང་མ་ཧྲ་ཅ་ཧན་ < Shah Jahan >གྱིས་ཁོང་གི་གཅེས་པའི་བཙུན་མོ་དེ་ལ་དྲན་རྟེན་དུ་རྒྱ་གར་ཡོངས་ཀྱི་བཟོ་སྐྲུན་མཁས་ཅན་དང་ད་དུང་ཡོ་རོབ་གླིང་ནས་བཟོ་སྐྲུན་མཁས་ཅན་གདན་དྲངས་ནས་ཕྱི་ལོ ༡༦༣༡ ནས་འགོ་ཚུགས་ཏེ་དུས་ཡུན་ལོ་ཉི་ཤུའི་རིང་དུ་ཉིན་རེར་གླ་པ་ཁྲི་གཉིས་རེ་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ཏེ་རྡོ་ཀ་མ་རུར་བཟོས་པའི་ཆོས་ཁང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་སྐད། དེ་ལས་མང་་་

སྔོན་གྱི་དུས་ཤིག་ལ། མཚོ་ངོགས་ཤིག་ཏུ་སྲས་མོ་ཆུང་ཆུང་སྙིང་རྗེ་མོ་ཞིག་ཡོད། ཁོང་མོའི་མིང་ལ་དེའུ་ནེ་ཤ་ཟེར། རང་ཉིད་རྒྱལ་པོའི་སྲས་མོ་ཡིན་པར་བརྟེན་སྙིང་ཉེ་བའི་གྲོགས་པོ་མེད་པས་ན། མོ་མཚོ་འགྲམ་གྱི་བྲག་རྡོའི་ཐོག་ཏུ་སྡོད་རྒྱུར་དགའ།
ཉིན་ཞིག་གི་ས་སྲོད་ཙམ་ལ། ལཱ་བྷེ་སི་མེ་ནཱ་ཞེས་པའི་མཚོ་སྦྲུལ་མ་ཞིག་མཚོ་ནང་ནས་ཡར་ཐོན། སྲས་མོས་དེ་མཐོང་མ་ཐག་སྐྲག་སྣང་སྐྱེས་ཀྱང་། མཚོ་སྦྲུལ་མ་ལཱ་བྷེ་སི་མེ་ནཱ་ཡིས་སྲས་མོ་ལ་བརྩེ་བའི་འཛུམ་ཞིག་བསྟན་པས་ཁོང་གཉིས་གྲོགས་མོར་གྱུར། དེ་ལས་མང་་་

སྐབས་ཤིག་ན། ཚེམ་བཟོ་བ་ཞིག་ཁེར་རྐྱང་དུ་འགྲུལ་བཞུད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཁོས་ལམ་བར་ནས་ཤྭ་ཕོ་ཞིག་དང་གླང་རྒན་ཞིག་གཉིས་ཕན་ཚུན་འཛིང་བཞིན་པ་མཐོང་། ཤ་བས་གླང་རྒན་དེ་བསད་པ་དང་སྐྲག་སྣང་གིས་རྒྱལ་ལ་ཁད་ཡོད་པའི་ཚེམ་བཟོ་བ་རང་གི་ཁྲག་རྭའི་བར་ལ་བཏེགས་ཏེ་བརྒྱུགས། ཤྭ་ཕོ་ཁང་པ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་པ་དང་ཚེམ་བཟོ་བ་ག་ལེར་མར་ས་ལ་ཕབ་སྟེ། “རེམས། རེམས། མགྱོགས་པོར་ནང་ལ་ཤོག”ཅེས་བཤད། ཧ་ལས་ཤིང་ཧོན་འཐོར་བའི་ཚེམ་བཟོ་བ། ཤྭ་ཕོ་དེའི་རྗེས་སུ་སྙེགས་ནས་ཁང་པའི་ནང་གི་ཚོགས་ཁང་ཆེན་པོ་ཞིག་ཏུ་ཕྱིན། དེའི་ས་ངོས་སུ་ལྷ་ཡུལ་གྱི་འདྲ་སྐུ་ཞིག་དྭངས་གསལ་གྱི་ཆ་སྒམ་ཞིག་གི་ནང་དུ་མཆིས། དེ་ལས་མང་་་

སྔོན་མའི་དུས་ཤིག་ལ། ཡུལ་ཞིག་ལ་གཞོན་ནུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་ཞིག་ཡོད། ཁོ་ནི་མི་ཧ་ཅང་སེམས་བཟང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་རྟག་ཏུ་འདབ་ཆགས་དང་སྲོག་ཆགས་ཚང་མར་བྱམས་ཀྱིས་སྐྱོང་གི་ཡོད། ཉིན་ཞིག་གདུག་པ་ཅན་གྱི་འདྲེ་མོ་ཞིག་གིས་གཞོན་ནུ་དེ་མཐོང་བ་དང་ཧབ་ཆ་ཆེན་པོས་ཁོ་ལ། “ཉིན་མོར་ཁྱོད་མི་ཞིག་ཡིན་ཡང་། མཚན་མོར་ཁྭ་ཏ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བར་ཤོག”ཅེས་དམོད་མོ་བྱས། ཉིན་ཞིག་ལ་སྨན་ཆུང་མཛེས་མ་ཞིག་གིས་གཞོན་ནུ་ཡིད་དུ་འོང་བ་དེ་མཐོང་བ་དང་ཁོ་ལ་སེམས་པ་ཤོར། གཞོན་ནུ་དེས་སྨན་ཆུང་མར་འདྲེ་མོའི་དམོད་མོའི་སྐོར་ཚང་མ་བཤད་ཀྱང་། སྨན་ཆུང་དེ་ཁོ་དང་མཉམ་དུ་གཉེན་སྒྲིག་བྱེད་པར་འཐད་པ་བྱུང་། དེ་ལས་མང་་་

གནའ་གནའ་ཞིག་ལ། ཡུལ་ཞིག་ལ་གདུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་འདྲེ་མོ་ཞིག་ཡོད། འདྲེ་མོ་དེ་བུ་མོ་ཆུང་ཆུང་རྣམས་ལ་སྐྲག་སྣང་སློང་བར་དགའ་བ་མ་ཟད། ཁོ་མོ་ཚོར་མགོ་སྐོར་བཏང་ནས་ཤིང་ནགས་གསེབ་ཏུ་ཁྲིད་དེ། དེར་འབྱོར་བ་དང་ཁོ་མོ་ཚོ་རང་གི་བྲན་གཡོག་བྱེད་དུ་འཇུག་གི་ཡོད། གདུག་རྩུབ་ཆེ་བའི་བདུད་མོ་དེས་ལོ་མང་རིང་དེ་ལྟར་བུ་མོ་ཆུང་ཆུང་རྣམས་ཁྱེར་ཀྱང་། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་མི་རྣམས་ཀྱིས་རང་གི་བུ་མོ་རྣམས་ཇི་ལྟར་བོར་བརླག་ཏུ་འགྲོ་བཞིན་པ་མི་ཤེས་པས་བློ་ཕམ་ཚད་མེད་བྱུང་། ཉིན་ཞིག ལྷ་མོ་སྔོན་མོས་བདུད་མོ་དེའི་གདུག་རྩུབ་ཆེ་བའི་བྱ་སྤྱོད་སྐོར་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱུང་སྟེ། འདྲེ་མོའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་མཚམས་འཇོག་བྱེད་པའི་ཐུགས་ཐག་བཅད། དེ དེ་ལས་མང་་་

མཚོ་འགྲམ་དུ་ཉ་པ་རྒན་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། ཁོ་ཞོགས་ལྟར་ཉི་མ་མ་ཤར་གོང་མཚོ་ཁར་སོང་ནས་ཉ་འཛིན་གྱི་ཡོད། དེ་ནས་དེ་ཚོ་ཁྲོམ་ལ་ཁྱེར་ཏེ་བཙོང་བ་རེད་འདུག འོན་ཀྱང་། ཁོས་ཉིན་ཁ་ཤས་ལ་ཉ་གང་ཡང་མ་ཟིན་པར་ཕྱིར་ལོག་དགོས་བྱུང་ཡོད། ལག་སྟོང་ལ་ཕྱིར་འགྲོ་དགོས་པ་ནི་ཅི་འདྲའི་བློ་ཕམ་པ་ཞིག་རེད་ཨང་། དེ་ལྟར་ན་ཡང་། ཁོས་ཚོད་ལྟ་བྱེད་མཚམས་རྩ་བ་ནས་བཞག་མེད། ཁོས་རང་གི་དངུལ་ཡོད་ཚད་བཏང་ཡང་ཉིན་འགར་ཁ་ལ་བཟའ་རྒྱུ་གང་ཡང་མ་བྱུང་། མཇུག་མཐར། ཉ་པ་རྒན་པོ་དེས་སང་ཉིན་ངས་ཉ་ཞིག་འཛིན་དགོས། དེ་མིན་ན་ངས་རང་གི་སྲོག་རྟ་རྔ་འདྲ་བོ་འདི་མཚོ་ནང་ནས་གཅད་རྒྱུ་ཡིན་ཞེས་སེམས་ཐག་བཅད་ཡོད། དེ་ལས་མང་་་

གནའ་སྔ་མོ་ཞིག་ལ། ལྷའི་རྒྱལ་མོས་ལྷ་མོ་སྔོན་མོ་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ལྡུམ་རྭ་ནས་དངུལ་གྱི་རྒུན་འབྲུམ་ཆུན་པོ་ཞིག་འཐུ་བར་བཏང་། ལྷ་མོ་སྔོན་མོ་འགྲོ་བའི་ལམ་ཁ་ནས་གདུག་རྩུབ་ཅན་གྱི་གླག་རྒོད་ཀྱིས་བཟུང་བའི་ལྷ་མོ་དམར་མོ་ལ་ཐུག ལྷ་མོ་སྔོན་མོས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱིས་གླག་རྒོད་ཕམ་ཉེས་སུ་བཏང་སྟེ་ལྷ་མོ་དམར་མོ་བསྐྱབས། བཀའ་དྲིན་བསམ་ཤེས་ཅན་གྱི་ལྷ་མོ་དམར་མོས “ངས་རྫུ་འཕྲུལ་གྱི་ལྡུམ་རྭ་གང་དུ་ཡོད་ཤེས། དེ་ནི་གཏུམ་དྲག་འབར་བའི་གནོད་སྦྱིན་ཞིག་གིས་འགོག་སྲུང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། འོན་ཀྱང་། དེ་ལས་མང་་་

སྔ་མོ་ཞིག་ལ། ཤིང་མཁན་ན་གཞོན་ཞིག་གིས་ཤིང་སྡོང་ཞིག་གི་རྒྱབ་ཏུ་སྦས་པའི་བྱ་སྒྲོའི་ལྭ་བ་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པ་ཞིག་རྙེད། ཁོས་དེ་ཁྱིམ་དུ་ཁྱེར་ནའང་ལྷ་མོ་ཞིག་ལ་བདག་པ་མ་ཤེས། སྐབས་དེར། ལྷ་མོས་ནགས་ཚལ་ཡོངས་ལ་རང་གི་ལྭ་བ་བཙལ། ལྭ་བ་མེད་ན་ལྷ་མོ་འཕུར་སྐྱོད་བྱེད་མི་ཐུབ་པས་ཐུགས་སེམས་རབ་ཏུ་སྐྱོ་བ་རེད། དེ་ནས་མོ་མྱུར་དུ་ཤིང་མཁན་གྱི་ཁང་ཆུང་དུ་ཕྱིན་པ་དང་ཁོའི་སླེ་བོའི་ནང་དུ་མོའི་གྱོན་ཆས་ཡོད་པ་མཐོང་འདུག ལྷ་མོ་ཤིང་མཁན་ཡོད་སར་ཕྱིན་ཏེ། “ངའི་གྱོན་ཆས་ང་ལ་ཕྱིར་གནང་བར་ཞུ”ཞེས་བཤད་པ་ན། དེ་ལས་མང་་་

སྔོན་ཞིག་ལ། བུད་མེད་མཛངས་མ་ཞིག་ཡོད་པ་དང་ཁོང་མོ་ལ་ཕྲུ་གུ་མེད།ཉིན་ཞིག་ཁོ་མོ་ཤུག་པའི་སྡོང་བོ་ཞིག་གི་འོག་ཏུ་བསྡད་དེ། རང་ཉིད་ལ་ཁ་བ་ལྟར་དཀར་ཞིང་ཀུ་ཤུ་ལྟར་དམར་བའི་ཕྲུ་གུ་ཞིག་ཡོད་པར་གསོལ་འདེབས་བྱས། དེ་ནས་ཅང་མ་འགོར་བར་ཁོ་མོར་བུ་ཞིག་དང་བུ་མོ་ཞིག་དངོས་གྲུབ་ལ་གནང་། འོན་ཀྱང་ཉམ་ཐག་པའི་བུད་མེད་དེ་ཕྲུ་གུ་དེ་གཉིས་སྐྱེས་མ་ཐག་ནས་ཚེ་ལས་འདས། ཨ་ཕས་ཡང་བསྐྱར་གཉེན་སྒྲིག་བྱས། མ་ཡར་བུ་ལ་མི་དགའ་བས་མོས་བུ་དེ་ས་འོག་གི་ཁང་མིག་ཅིག་ཏུ་སྦས་ཏེ། རང་གི་ཁྱོ་ག་ལ་བུ་དེ་ཤིང་ནགས་གསེབ་ནས་ལམ་བོར་ཏེ་མགོ་འཁོར་འདུག་ཅེས་བཤད། དེ་ལས་མང་་་

ལོ་ངོ་དུ་མའི་ཡར་སྔོན་ཞིག་ལ་བུ་མོ་ཆུང་ཆུང་མིང་ལ་ནེལ་ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་དང་། མོ་རང་གི་ཕ་མ་གཉིས་དང་མཉམ་དུ་གྲོང་རྡལ་དུ་བསྡད་ཡོད། ཉིན་ཞིག་མོའི་ཕ་མ་གཉིས་ཀྱིས་མོའི་ནུ་མོ་ཆུང་ཆུང་དེ་ཁྱིམ་ལ་ཁྱེར་ཡོང་ནས། ནེལ་གྱི་ཨ་མས་དུས་ཚོད་མང་ཆེ་བ་བྱིས་པ་ཆུང་ཆུང་དེ་དང་མཉམ་དུ་བཏང་བ་དང་། ཨ་ཕས་ཀྱང་རྩེད་ཆས་གསར་བ་དང་གྱོན་ཆས་གསར་བ་སོགས་བུ་མོ་ཆུང་ཆུང་ལ་ཁྱེར་ནས་ཡོང་། ནེལ་གྱི་ཨ་ནེ་དང་ཨ་ཁུའམ་ཨ་ཞང་རྣམས་ཁྱིམ་ལ་ཡོང་དུས་ཀྱང་། ཕྲུ་གུ་ཆུང་ཆུང་དེ་ལ་ཡིད་དུ་འོང་བའི་རྔན་པ་ཁྱེར་ནས་ཡོང་སྟེ། དེ་ལས་མང་་་

ཁྱད་པར་དུ་རིན་པོ་ཆེས། ཆེད་དུ་འཕྲིན་ཡིག་འདི་ཉིད་རཱོ་ཧན་གྷ་ཁ་ཆེའི་མི་རིགས་ལྟ་བུ་ལ་དམིགས་པ་ཞིག་མ་ཡིན་པར་ནུབ་ཕྱོགས་པ་རང་ལ་དམིགས་ནས་བྲིས་གནང་བ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། འདིའི་ནང་གི་དོན་དག་འགའ་རེ་རང་རེ་བོད་པ་ཚོས་ཀྱང་ཤེས་རྟོགས་དགོས་པ་གལ་ཆེན་པོ་ཆགས་ཀྱི་ཡོད་ཅེས་གསལ་བཤད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་གསུངས་བྱུང་།ད་དུང་རིན་པོ་ཆེས། རང་རེ་མང་པོ་ཞིག་གིས་དོན་དག་མང་པོ་ཞིག་གི་ཐོག ནུབ་ཕྱོགས་པ་ཚོས་དོ་སྣང་བསླེབས་སྐབས་གཞི་ནས་རིན་ཐང་ཡོད་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་བལྟ་བཞིན་ཡོད། དཔེར་ན། དུད་འགྲོ་ཁྱི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ན་རང་རེའི་རིག་གཞུང་དུ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོའི་གོང་ནས་སེམས་ཅན་གྱི་གྲས་སུ་ཡོད་ཡོད་པ་དེ་འདྲ་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང་། ནུབ་ཕྱོགས་ཚན་རིག་པ་ཚོས་ལོ་གཉིས་གསུམ་གྱི་སྔོན་ཙམ་ནས་གཞི་ནས་ཕལ་ཆེར་ཁོ་ཡང་སེམས་ཅན་རེད་འདུག་ཅེས་སེམས་ཅན་གྱི་གྲས་ལ་བཙུད་པ་དང་། དེ་ལས་མང་་་

དགེ་རྒན་བཟང་བོ་ཞིག་གི་ཚད་གཞི་ནི་ཁྱིམ་བདག་དང་འདྲ་བའི་ལས་འགན་བརྩི་སྲུང་བྱེད་རྒྱུ་དང་། ཚད་ངེས་ཅན་ཞིག་ཏུ་ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱང་བྱིས་པར་གྱུར་ནས་བྱིས་པ་གཞན་རྣམས་རང་གི་ཉེ་སར་འགུག་དགོས་པ་དེའོ། ། —དབྱི་ལཱ་ཟི་མོ། 1 སྤྲོ་སྣང་སྟེར་བ་ནི་ཡིད་དབང་འགུག་པའི་ནུས་པ་ཞིག་ཡིན། དགེ་རྒན་ཞིག་གིས་སྤྲོ་སྣང་སྟེར་ཐུབ་པའི་སྐད་ཆ་བྱང་ཆ་ལྡན་པར་བཀོལ་ཐུབ་ཚེ་དོན་རྣམས་ཞིབ་ཅིང་ཕྲ་བར་བརྗོད་ཐུབ་ལ། གནས་ལུགས་ཟབ་མོ་ཁ་གསལ་གོ་བདེའི་ངང་ དེ་ལས་མང་་་