དགོན་སྡེ།

བོད་མདོ་ཁམས་སྨར་ཁམས་གཙང་རོང་ཡུལ་དུ་འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པས་མཁར་དམར་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་དེར་གནས་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ལ་གཟིགས་ཏེ་ཕྱི་ལོ་༡༢༧༥ ལོར་ཕྱག་བཏབ། ཕྱག་རྟེན་དུ་ཙན་དན་གྱི་གུར་མགོན་སྐུ་དང་། བཀའ་བསྟན་དངུལ་བྲིས་མ་པོད་མང་དག་དང་། མཆོད་རྟེན་མཐོང་བ་རང་གྲོལ་བཅས་ངོ་མཚར་བའི་རྟེན་གསུམ་བསྐྲུན་པར་མཛད་པ་མ་ཟད་དགོན་གཡས་ངོས་མཆོད་རྟེན་སྒང་དུ་ཕྱག་ནས་གཏོར་ཏེ་མཆོད་རྟེན་གཞན་ཁག་ཀྱང་ཕྱག་བཏབ། དེ་ནས་བླ་རབས་བྱུང་ཚུལ་གསལ་ཁ་མ་ དེ་ལས་མང་་་

དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱ་པའི་དགོན་པ་ཐོག་མ་ནི་ས་སྐྱ་གོག་པར་ཞེས་པ་དེ་ནི། འཁོན་དཀོན་མཆོག་རྒྱལ་པོས་ཕྱག་བཏབ་གནང་། དེ་ཡང་འཁོན་དཀོན་མཆོག་རྒྱལ་པོ་ནི་རབ་བྱུང་དང་པོའི་ཤིང་ཕོ་ཁྱི་ལོར་སྤྱི་ལོ་༡༠༣༤་གཡའ་ལུང་མཁར་སྟབས་སུ་འཁོན་ཤཱཀྱ་བློ་གྲོས་སྲས་སུ་སྐུ་འཁྲུངས། རབ་བྱུང་གཉིས་པའི་ཆུ་ཕོ་རྟ་ལོར་སྤྱི་ལོ་༡༡༠༢ སྒོ་རུམ་དུ་སྐུ་གཤེགས། སྐུ་གཞོན་ནུའི་དུས་སུ་ཡབ་དང་གཅེན་འཁོན་རོག་ཤེས་རབ་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་དབང་བཤད་དང་མན་ངག་མང་དུ་གསན་ཞིང་གསང་སྔགས་རྙིང་མ་ལ་མཁས་པར་སྦྱངས། དེ་ལས་མང་་་

སྤྱིར་སྤི་ཏི་སྟེང་རྒྱུད་དགོན་འདི་ནི་རྒྱ་གར་བྱང་ཕྱོགས་ཧི་མཱཅལ་མངའ་སྡེའི་ཁོང་གཏོགས་སྤི་ཏིའི་ཡུལ་གྲོང་ལྟེ་གནས་དཀར་མཛེས་ཡུལ་གྱི་རྒྱབ་ན་བྲག་རི་མཐོན་ པོ་གནམ་ལ་སྙེག་འདྲ་བའི་འགྲུལ་རྩེ་ལའི་སྟེང་ན་གོ་མིག་ཅེས་འབོད་པའི་ཡུལ་གྱི་ཡང་ཐོག་རི་བོ་ཞིག་གི་སྟེང་མི་ལོ་༧༠༠ཡས་མས་ཙམ་གྱི་སྔོན་ནས་ཕྱག་བཏབ་པའི་དགོན་རྙིང་ཞིག་ཡིན་ལགས། གོ་མིག་དགོན་པ་འདི་ཉིད་ནི་ཕལ་ཆེར་ལོ་ཆེན་རིན་ཆེན་བཟང་པོས་དུས་རབས་བཅུ་པ་ཡས་མས་ཙམ་ལ་ཕྱག་བཏབ་པ་ཡིན་ལགས། རྒྱུ་མཚན་ནི། དེ་ལས་མང་་་

མང་སྤྲོ་དགོན་ཐུབ་བསྟན་ཤར་གླིང་ཆོས་འཁོར་ནི་སྐྱིད་བདེ་ཉི་མ་མགོན་གྱི་གདུང་བརྒྱུད་བཅོ་ལྔ་པ་ལྷ་ཆེན་ཁྲི་གཟུགས་སྡེས་ལ་དྭགས་སྟོད་སྨད་བར་ཡོངས་ལ་དབང་བསྒྱུར་གནང་སྐབས་སུ་ཆེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་ལ་བརྒྱ་ཕྲག་བཅུ་བཞི་པའི་ནང་ལ་ཆོས་ཀྱི་རྗེ་དཔལ་བླ་མ་དྲུང་པ་རྡོ་རྗེས་ཕྱག་བཏབ་པའི་དཔལ་ལྡན་ས་སྐྱ་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་འཛིན་པའི་གདན་ས་ཆེ་ཤོས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལས་མང་་་

གཅིག མི་ཉག་ལྷ་སྒང་དགོན་པའི་མིང་གི་འབྱུང་ཁུངས་དང་དེའི་བཞེངས་ཚུལ་སྐོར།༼ ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན༽ དང༼ བཀའ་ཆེམས་ཀ་ཁོལ་མ༽ ཡི་གསུང་འབུམ་དུ་མི་ཉག་ལྷ་སྒང་དགོན་པ་ནི་བོད་རྒྱལ་བདུན་པ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོའི་སྐབས་སུ་ལྷ་ཁང་ཞིག་བཞེངས་ཡོད་པ་བསྟན་ཏེ་བོད་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་ཐབས་དང་ཤེས་རབ་ལ་བརྟེན་ནས་བོད་ཆེན་པོ་མངའ་འོག་སྡུད་ཅིང་རྒྱལ་ས་ལྷ་སར་སྤོས་པ་དང་ཆོས་ལུགས་དར་སྤེལ་བཏང་བ། ཡི་གེ་གསར་དུ་བཅོས་ཏེ་རིག་གནས་སྤེལ་ དེ་ལས་མང་་་

དགོན་འདིའི་གྲུབ་མཐའ་ས་སྐྱ་ཡིན། འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕཊ་པས་བཀའ་བཞིན། བོད་རབ་བྱུང་བཞི་པ་ལྕགས་སྤྲེལ་ལོ་སྤྱི་ལོ་༡༢༦༠ ལོར་ཡོན་གོང་མ་ཁྲི་ཙུང་གི་དབུ་བླ་ (དམ་པ་ཏི་ཤྲཱི་) སྒ་ཨ་གཉན་དམ་པས་མདོ་ཁམས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཡོངས་ལ་དགོན་པ་༡༠༨བཞེངས་པའི་གཙོ་དགོན་འདི་ཉིད་གདན་ས་བཏབ་ནས་ཐང་རྒྱལ་རབས་སྐབས་གཞེངས་པའི་ཇོ་བོའི་ལི་སྐུ་དང་གསེར་དངུལ་གྱི་བཀའ་བསྟན་འགྱུར། བཀའ་གདམས་མཆོད་རྟེན་སོཊ་འཕགས་པས་གནང་། རབ་གནས་ཀྱི་མཛད་སྒོ་སྤྱི་ལོ ༡༢༦༧ ལོར་འགྲོ་མགོན་ དེ་ལས་མང་་་

གླང་པོ་དགོན་ཞེས་པ་ནི་གླང་པོ་ཆེའི་སྣ་ཞགས་དང་འདྲ་བའི་རི་བོ་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད་པར་བརྟེན། དགོན་པའི་མིང་ཡང་དེ་ལྟར་ཐོགས་པ་རྒན་རབས་པའི་ཞལ་རྒྱུན་ལས་གྲགས་པ་ལྟར་རོ། དགོན་པ་འདིར་དགུན་ཁར་ལྷགས་རླུང་གི་གྲང་ངད་སྡང་པོ་ཡོད་པས་གྲྭ་པ་ཚོར་དགུན་ཚེ་རིང་དགོན་པར་འདུག་རྒྱུ་དཀའ་ཚེགས་ཀྱང་ཅུང་ཟད་ཡོད། དབྱར་ཁའི་གནམ་གཤིས་བསིལ་ཞིང་རླུང་བུ་འཇམ་པས་དྲོད་གྲང་གི་བབ་ཧ་ཅང་ལེགས། གཡོན་ངོས་ནས་མར་དཔའ་རེ་དང་རྩྭ་བཟང་གི་ལུང་ཚན་མང་ དེ་ལས་མང་་་

དེ་ཡང་གནས་འདི་ནི། ཇོ་ནང་ཀུན་མཁྱེན་དོལ་པོ་བའི་གདན་ས“ནགས་རྒྱལ་དབེན་གནས”རེད། ད་ལྟ་ང་ཚོ་ཐུན་མོང་གི་མཐོང་སྣང་ལྟར་ན། གནས་འདི་ནི་རང་འགར་ཡུལ་ལུང་ཐམས་ཅད་རི་མཐོ་ལུང་ཟབས་ཀྱིས་གྲུབ་ཅིང་། ཕྱོགས་ཀུན་ཏུ་བྱེ་མས་གང་བའི་མྱ་ངམ་གྱི་ཐང་ལྟ་བུ་དེ་ཙམ་བག་བྲོད་པོ་ཞིག་མིན་མོད། ད་དུང་དེར། བརྗིད་ཆགས་ཀྱི་མཆོད་རྟེན་ཆེན་པོ་ཞིག་ལས། མི་བས་རི་དྭགས་སོགས་ཀྱང་འཚོ་སྡོད་ཨེ་བཟོད་སྙམ་པའི་གནས་སུ། རྡོ་ཡིས་བརྩིགས་པའི་བྲག་ དེ་ལས་མང་་་

ལེགས་བྱས་མཚན་བཟང་གི་བ་དན་དཀར་པོ་སྲིད་པ་གསུམ་གྱི་བླ་རུ་མངོན་པར་མཐོ་བའི་རྗེ་བཙུན་ས་སྐྱ་པ་ཆེན་པོ་ཨེ་ཝཾ་ངོར་ཞེས་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ཆོས་བརྒྱུད་ཀྱི་བཀའ་བབ་གླང་ཡག་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་གླིང་དགོན་པ་ནི། དཔལ་ལྡན་ཛམྦུ་པྲྀཀྵའི་སྒྲ་ཡིས་ཉེ་བར་མཚན་པའི་གླིང་ཆེན་པོ་འདིའི་ཡུལ་དབུས། འཕགས་ཡུལ་མ་ག་དྷ་ནས་གནོད་སྦྱིན་རྩེན་པའི་ཕྱོགས་སུ་དཔག་ཚད་བརྒྱ་བགྲོད་པའི་མཚམས་སུ། ཡུལ་གངས་ཅན་གྱི་རྡོ་རྗེ་གདན་དུ་གྲགས་པ་རིགས་གསུམ་སྤྲུལ་བའི་རོལ་གར་ཟབ་ དེ་ལས་མང་་་

ནང་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་མདུན་སྒོ་གོང་དང་། ཡང་སྟེང་དུ་དབུས་སུ་འཁོར་ལོ་དང་། གཡས་གཡོན་དུ་རི་དྭགས་ཕོ་མོ་གཉིས་བཞེངས་སྲོལ་ཡོད། དེ་དག་གིས་མཚོན་བྱ་དཔེ་དང་། མཚོན་བྱེད་དོན་གཉིས་སུ་བཤད། དེ་ཡང་འཇིག་རྟེན་ཡོངས་གྲགས་སུ། སྟོན་པས། ཟབ་ཞི་སྤྲོས་བྲལ་འོད་གསལ་འདུས་མ་བྱས། །བདུད་རྩི་ལྟ་བུའི་ཆོས་ཞིག་བདག་གིས་རྙེད། །སུ་ལ་བསྟན་ཀྱང་གོ་བར་མི་ནུས་པས། །མི་སྨྲ་ནག་འདབ་བཞིན་དུ་གནས་པར་བྱ། ཞེས་དྲང་སྲོང་ལྷུང་བའི་རི་དྭགས་ཀྱི་ནགས་ཞེས་ཡུལ་ཝཱ་ར་ དེ་ལས་མང་་་

སྡེ་དགེ་པར་ཁང་གི་ལོ་རྒྱུས། གཅིག ཆགས་ཡུལ་བཤད་པ། འཇིག་རྟེན་ཁམས་སུ་སྔ་ན་མེད་པའི་ཆོས་ཀྱི་སྣང་བ་ཆེན་པོ་བཀྱེ་པའི་གནས་ནི་འཕགས་ཡུལ་དབུས་གྱུར་འཆང་སྟེ། ་ནས་བྱང་ཕྱོགས་སུ་དཔག་ཚད་བརྒྱ་ཕྲག་བགྲོད་པར། པལ་ས་སྐྱའི་ཆོས་གྲྭ་ཆེན་པོ་ཞེས་སྐྱེ་དགུ་ཡོངས་ཀྱི་ཕན་བདེའི་རྩ་ལག་བླ་ན་མེད་པ་ཉིད་དུ་བཞུགས་པ། དེ་ཉིད་ལས་ཀྱང་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་འཛིན་མར་ཞག་གི་ཕུང་པོ་གསུམ་ཙམ་བརྒལ་བ། དེ་བཞིན་གཤེགས་པའི་བསྟན་པ་རིན་པོ་ཆེའི་སྙིང་པོ་ཡོངས་ དེ་ལས་མང་་་

དང་པོ། དགོན་པའི་སྔོན་བྱུང་གི་ལོ་རྒྱུས།
ཉ་བྲག་དགོན་པ་འདི་ནི་དཀར་མཛེས་རྫོང་གསེར་མཁར་ཞང་གི་འཁོར་དུ་ཆགས་ཡོད། ཉ་བྲག་ཞེས་ཐོག་དོན་ནི་རིའི་དབྱིབས་ཉ་དང་འདྲ་བའི་བྲག་གི་མགོ་ན་དགོན་འདི་ཆགས་ཡོད་པས་ཉ་བྲག་དགོན་ཞེས་ཟེར། དགོན་པ་འདི་ནི་བོད་རབ་བྱུང་ལྔ་པའི་ནང་འགྲོ་མགོན་འཕགས་པའི་ཐུགས་དགོངས་ལྟར་པཀྵི་རིན་ཆེན་དཔལ་བཟང་གིས་ཕྱག་བཏབ་པ་གནང་བའི་གྲུབ་མཐའ་ས་སྐྱ་བའི་དགོན་པ་ཞིག་ཡིན། ཡང་དམ་པ་འགའ་རེ་གསུང་ཚུལ་གཞན་ཞིག་ལ། དགོན་ དེ་ལས་མང་་་

གླང་སྣ་དགོན་ནང་རྒྱས་མིང་དུ་ཐུབ་བསྟན་བསམ་གྲུབ་མཐོང་གྲོལ་གླིང་བྱ་བ་དེ་ཁམས་དཀར་མཛེས་རྫོང་གི་རོང་པ་ཚའི་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རི་འདབས་སུ་ཆགས་ཡོད། དགོན་པ་འདི་ཆགས་སའི་རི་རྒྱུད་དེ་གླང་ཆེན་ཉལ་བའི་སྣ་དང་འདྲ་བས་གླང་སྣ་དགོན་ནོ། གྲུབ་མཐའ་ས་སྐྱ་བའི་དགོན་པ་དེའི་ལོ་རྒྱུས་སྐོར་གྱི་ཡིག་ཆ་རྙིང་བ་མ་མཐོང་མོད། དགོན་པ་རང་ནས་ད་སྐབས་བྲིས་པའི་ལོ་རྒྱུས་བསྡུས་པ་གཉིས་ལྟར་ན། བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པ་ལ་འཕན་པོའི་ན་ལཎྜའི་ཁྲི་ཐོག་ དེ་ལས་མང་་་

ཁ་ནོན་དགོན་པའམ་ཐུབ་བསྟན་ཉིན་བྱེད་དགའ་ཚལ་གླིང་ནི། དཀར་མཛེས་རྗོང་གི་ཤར་ཕྱོགས་སུ་སྤྱི་ལེ་བཅུ་གསུམ་གྱི་མཚམས་སུ་ལྷོ་པ་ཆུས་ཐིང་ཁ་ཞང་གི་ཁོངས་སུ་ཆགས་ཡོད། བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་བའི་མེ་སྦྲུལ་སྤྱི་ལོ་1257ལོར་སྒ་ཨ་མྱེ་དམ་པས་བཏབ་མཛད་པའི་གྲུབ་མཐའ་ས་སྐྱ་པ་ཡིན།
དགོན་པ་འདི་ཐོག་མར་ཟངས་ཚ་བསོད་ནམས་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སྲས་འགྲོ་མགོན་ཆོས་རྒྱལ་འཕགས་པ་ལ་གོང་མ་ཆེན་པོས་གདན་འདྲེན་གྱི་གསེར་ཡིག་སླེབས་པ་བཞིན་ཧོར་ཡུལ་དུ་ཕེབས་ནས་ཧོར་ དེ་ལས་མང་་་

སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་དཀར་མཛེས་ཁུལ་དཀར་མཛེས་རྫོང་གསེར་གཞུང་སྟེང་གི་གྲྭབ་མཐའ་ས་སྐྱ་པའི་ཕུར་མགོ་དགོན་པ་དེ་མཁས་ཆོས་དཔལ་ལྡན་ཆོས་སྐྱོང་གིས་བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་པའི་མེ་ཕག་སྤྱི་ལོ་1587ལོར་སྟག་རི་ལྷུན་པོའི་འགོར་བཏབ། དགོན་བརྒྱབ་དཀར་མཛེས་གཞུང་དུ་རྫ་ཆུ་སྔོན་མོ་དལ་གྱིས་འབབ་ཅིང་མདུན་ངོས་སུ་ནགས་ཚང་བྱམས་ཁང་དང་བྲག་དཀར་ཇོ་མོའི་དགོན་པ་ཡོད། སྔོན་རྡོ་རྗེ་དགོན་དང་གཅིག་ཡིན་ཀྱང་མ་མཐུན་པར་གྲྭ་སྤོར་ཅིག་ཕྱིར་བུད་པ་སྟཕག་རི་འགོ་ལ་སྐོར་ནས་དགོན་ དེ་ལས་མང་་་